Chiều ngày 29/5, GreenHub và các đối tác liên quan tổ chức Hội nghị Tổng kết và chia sẻ kết quả Dự án nhằm tổng kết, đánh giá các kết quả và mô hình hoạt động của Dự án sau một năm kể từ ngày khởi động Dự án; qua đó chia sẻ các kinh nghiệm trong quá trình thực hiện và các giải pháp duy trì bền vững trong tương lai. Hội nghị có sự tham dự của các Sở, ban ngành TP Cần Thơ và một số tỉnh lân cận, lãnh đạo Dow Việt Nam, GreenHub, RECERD và đại diện người dân tham gia thực hiện các mô hình của Dự án.

Dự án trên do Công ty TNHH Dow Chemical Vietnam (Dow Việt Nam) tài trợ, được thực hiện bởi Trung tâm Hỗ trợ Phát triển Xanh (GreenHub) và Trung tâm Nghiên cứu Tài nguyên và Phát triển Nông thôn (RECERD) với sự ủng hộ và đồng hành của UBND TP Cần Thơ, Sở Tài nguyên và Môi trường, chính quyền và người dân hai địa phương quận Bình Thủy và quận Cái Răng.

Hướng dẫn người dân ở khu vực chợ nổi phân loại và thu gom rác thải

Bà Đinh Thu Hằng, Điều phối dự án cho biết, ngày 18/5/2022, Sở Tài nguyên và Môi trường TP Cần Thơ, UBND quận Cái Răng, UBND quận Bình Thủy, GreenHub và Dow Việt Nam đã kí kết Biên bản ghi nhớ “Vì sông Mekong không rác”, đánh dấu sự hợp tác chính thức giữa chính quyền địa phương, nhà tài trợ cũng như Ban quản lý Dự án về việc thực hiện các hoạt động của Dự án. Trong suốt quá trình thực hiện, Dự án luôn nhận được sự hỗ trợ và phối hợp từ phía chính quyền địa phương và người dân tại hai khu vực. Các mô hình thực hiện đều trải qua các bước truyền thông, lấy ý kiến người dân, thực hiện thí điểm với sự phối hợp của chính quyền địa phương và người dân và nhân rộng các mô hình hiệu quả. Các cuộc họp giữa chính quyền địa phương và Ban quản lý Dự án cũng được thực hiện thường xuyên nhằm cập nhật thông tin và tìm kiếm các giải pháp tiếp tục duy trì và mở rộng các mô hình quản lý và xử lý rác thải sinh hoạt hiệu quả tại Cồn Sơn và Chợ nổi Cái Răng ngay cả khi Dự án kết thúc.

Dự án đã triển khai nhiều hoạt động đa dạng, trong đó hoạt động khảo sát được thực hiện khi bắt đầu xây dựng Dự án, trong suốt quá trình thực hiện và khi chuẩn bị kết thúc Dự án, từ đó đưa ra các giải pháp phù hợp, đánh giá kịp thời các hoạt động, mô hình, có sự điều chỉnh hiệu quả, cũng như đánh giá mức độ hoàn thành các mục tiêu đề ra.

Dự án đã tổ chức các khóa tập huấn cho người dân về phân loại, thu gom rác thải, các biện pháp giảm rác và xử lý rác thải hiệu quả tại hộ gia đình, giúp người dân thay đổi tư duy, hình thành thói quen xử lý rác thải một cách khoa học, thân thiện với môi trường và hiệu quả. Người dân tại hai điểm triển khai Dự án làm quen và bước đầu triển khai mô hình “Vòng tròn chuối - ủ phân từ rác hữu cơ” và “Làm nước tẩy rửa sinh học từ vỏ trái cây”. Đây là những mô hình hiệu quả, thân thiện với môi trường, tiết kiệm chi phí vận chuyển rác cũng như chi phí mua phân bón, mua nước tẩy rửa được người dân ủng hộ.

Dự án phối hợp với cán bộ khu vực thực hiện truyền thông hàng tuần đến các ghe thương hồ ở Chợ nổi Cái Răng và hộ gia đình ở Cồn Sơn

Ngoài ra còn các mô hình thu gom nông sản cho bếp ăn từ thiện, thu gom vỏ dừa từ các hộ kinh doanh trên và ven chợ nổi làm chất đốt hay tận dụng phụ phẩm nông sản để chăn nuôi bò sữa, cũng được người dân đồng tình ủng hộ. Đến tháng 4/2023, đã có hơn 30 tấn nông sản được đưa đến các bếp ăn; khoảng 13 tấn vỏ dừa được thu gom làm chất đốt và 150 tấn phụ phẩm nông sản được thu gom và sử dụng hiệu quả trong chăn nuôi.

Thống kê sơ bộ cho thấy, sau một năm thực hiện, Dự án đã giúp cộng đồng dân cư Cồn Sơn thu gom và vận chuyển xử lý khoảng hơn 5.000 kg rác thải vô cơ; 3.000 kg rác thải hữu cơ hằng tháng được xử lý tại nguồn. Từ tháng 9/2022 đến 25/5/2023, tổng lượng rác sinh hoạt được thu gom tại các hộ gia đình sinh sống trên Chợ nổi Cái Răng hơn 11.200 kg.

Rác được thu gom hằng ngày từ các ghe dân sinh tại Chợ nổi Cái Răng

Ngoài ra, Dự án đã giới thiệu và kết nối các hộ chăn nuôi với các vựa buôn bán nông sản tại khu vực Chợ nổi Cái Răng. Tháng 11/2022, mô hình này bắt đầu với 1 hộ chăn nuôi tham gia. Đến nay đã có 3 hộ chăn nuôi tham gia với tổng lượng phụ phẩm nông sản thu gom đến ngày 25/5/2023 khoảng 238.000 kg; giúp giảm đáng kể lượng lớn phụ phẩm nông sản bị đổ thải trực tiếp xuống sông.

Tận dụng phụ phẩm nông sản để chăn nuôi bò sữa

Bên cạnh đó, Dự án còn phối hợp cùng chính quyền địa phương tổ chức hệ thống thu gom rác có giá trị tái chế thấp từ các hộ gia đình tại các điểm triển khai Dự án. Tại Cồn Sơn, rác được thu gom 2 lần/tuần, cân xác định khối lượng và chuyển về điểm tập kết rác chung của phường bằng tàu vận chuyển rác được mua từ nguồn kinh phí của Dự án và đối ứng của địa phương. Tại Chợ nổi Cái Răng, rác được thu gom hằng ngày từ các ghe dân sinh. Đến nay, có khoảng 10 tấn rác thải được thu gom từ các hộ gia đình sinh sống trên Chợ nổi Cái Răng, trong đó hơn 8 tấn là rác thải nhựa có giá trị tái chế thấp.

Tàu vận chuyển rác tại Cồn Sơn

GreenHub đã hỗ trợ gần 140 thùng chứa rác 2 ngăn, bộ dụng cụ chứa phân loại rác cho các hộ gia đình sinh sống trên và ven khu vực Chợ nổi Cái Răng cũng như các hộ gia đình sinh sống tại Cồn Sơn. Bên cạnh đó, GreenHub còn hỗ trợ cư dân triển khai mô hình bẫy rác đơn giản trên sông bằng lưới; triển khai nhiều khóa tập huấn được tổ chức tại Cồn Sơn và Chợ nổi Cái Răng cho người dân khu vực với nhiều nội dung như: hướng dẫn phân loại và thu gom rác thải; tuyên truyền Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi năm 2020; các hướng dẫn giải pháp quản lý và xử lý rác đơn giản tại hộ gia đình…

Hỗ trợ thùng chứa rác 2 ngăn cho các hộ gia đình sinh sống trên và ven khu vực Chợ nổi Cái Răng

Thông qua các hoạt động tổ chức hệ thống phân loại, thu gom và xử lý rác thải và triển khai các mô hình xử lý rác hữu cơ hiệu quả, Dự án “Vì sông Mê Kông không rác - thí điểm mô hình kinh tế tuần hoàn tại các chợ nổi ở Cần Thơ” đã góp phần giảm thiểu tình trạng rác thải ô nhiễm nguồn nước, đảm bảo sức khỏe cho người dân và cải thiện cảnh quan, môi trường sống của người dân.