Hiện nay, tuy Việt Nam đứng thứ 15 trên thế giới và đứng thứ 2 Đông Nam Á về kim ngạch xuất khẩu hàng nông - lâm - thủy sản với năng lực sản xuất đạt trên 140 triệu tấn/năm nhưng chủ yếu vẫn xuất khẩu thô nên giá trị thu về chưa tương xứng tiềm năng. Ở thị trường trong nước, sản phẩm nông nghiệp nhiều thời điểm rơi vào tình trạng “được mùa rớt giá”, người nông dân có thu nhập bấp bênh.

Hội thảo nhằm nhận diện sâu thực trạng của ngành sản xuất - chế biến nông - thuỷ sản; bàn giải pháp phát triển ngành nông nghiệp theo hướng hiện đại, đồng bộ, bền vững với những sản phẩm có tính cạnh tranh cao ở cả thị trường xuất khẩu lẫn trên “sân nhà”, qua đó mang lại giá trị gia tăng cao, nâng cao thu nhập cho nông dân và doanh nghiệp.

Phát biểu tham luận tại hội thảo, ông Nguyễn Văn Hồng, Phó Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ đã chỉ ra những khó khăn trong tiêu thụ nông sản, thủy sản trên địa bàn thành phố Cần Thơ. Cụ thể, sản xuất nông nghiệp có qui mô nhỏ lẻ, chất lượng sản phẩm không đồng đều. Thói quen của người nông dân sản xuất tự phát không dựa vào nhu cầu của thị trường, vì thế câu chuyện "mất mùa được giá, được mùa mất giá" khó có thể giải quyết dứt điểm.

Bên cạnh đó, đa số nông dân chỉ quan tâm sản xuất chưa chú trọng đến việc xây dựng phát triển nhãn hiệu, thương hiệu cho sản phẩm, hàng hóa. Việc ứng dụng khoa học kỹ thuật và cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp còn nhiều hạn chế, dịch vụ Logistics khu vực Đồng bằng sông Cửu Long chưa phát triển, làm giảm sức cạnh tranh của nông sản, thủy sản của vùng nói chung và thành phố Cần Thơ nói riêng.

Theo GS-TS Võ Tòng Xuân, câu chuyện được mùa rớt giá của nông sản, thậm chí câu chuyện giải cứu nông sản đã được nhắc đi nhắc lại nhiều lần. Nhìn chung, vấn đề lớn của hàng hóa nông, thuỷ sản của Việt Nam hiện nay là làm thế nào hàng Việt Nam có thể sống được với hàng nước ngoài ngay trên đất của mình và cạnh tranh được với các nước xung quanh, nhất là Thái lan.

Đề xuất giải pháp nâng tầm uy tín của nông sản, thuỷ sản Việt Nam, GS-TS Võ Tòng Xuân cho rằng, cần tính toán sản phẩm OCOP nào thật sự đại diện cho địa phương, cần phải đánh mạnh không chỉ trong nước mà ở thị trường nước ngoài. Ở cấp quốc gia thì xác định loại giống nào, mô hình sản xuất nào, cần xác định giống gì, con gì để đẩy mạnh. Đồng thời, cần bớt hóa học để đẩy mạnh hữu cơ, vi sinh và sinh học để giữ vững chất lượng nguyên liệu đó để doanh nghiệp hợp đồng với nông dân có nguyên liệu tốt. Khi nhà nước cam kết về phát thải khí nhà kính thì sản xuất cũng phải theo hướng này.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan phát biểu tại hội thảo.

Phát biểu tại hội thảo, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho biết, nền nông nghiệp đa phần còn nhỏ lẻ, manh mún, tự phát và không phải lúc nào liên kết với nông dân cũng suông sẻ. Do sản xuất manh mún nên chất lượng không đồng đều, sản xuất nhỏ lẻ nên chi phí cao, tự phát nên xung đột, cạnh tranh lẫn nhau. Để nâng tầm nông - thủy sản Việt, Bộ trưởng Lê Minh Hoan đề nghị: Chúng ta nên nghĩ ngược lại và làm khác đi, chuyển từ tư duy chính thức sang tư duy phi chính thức. Cần thoát khỏi tư duy thuận mua vừa bán, mua đứt bán đoạn mà phải hình thành niềm tin cho nông dân, phát huy vai trò dẫn dắt để hình thành hệ sinh thái xung quanh doanh nghiệp với nông dân.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan mong rằng mỗi doanh nghiệp ở Đồng bằng sông Cửu Long cùng ngồi lại, chuyển từ tư duy thuận mua vừa bán sang tư duy hợp tác đường dài. Hiệp hội ngành hàng rau củ quả, thuỷ sản thật sự phải trở thành một hiệp hội cùng kiến tạo không gian phát triển với địa phương từng vùng.